1 бөлім.
Алғашқы кезеңдерде стартапта белгісіздік көп болғанда ақша салу туралы шешім қабылдаудағы ең маңызды критерий оның командасы болып табылады. Венчурлық инвестор ретінде қызмет еткен жылдары менде стартап командасын бағалаудың жеке жүйем қалыптасты. Ол қолданыстағы әдістемелер мен менің жеке тәжірибемнен қаланды.
Команда мүшелерінің кәсібилігі.
Мен бірінші кезекте барлық топ мүшелерінің кәсібилігіне назар аударуды ұсынамын. Олардың әрқайсысы керемет маман болуы керек және өз ісін жақсы білуі керек.
Келесі критерий- тәжірибенің болуы. Команданың барлық мүшелерінің стартап іске қосылатын салада немесе өз кәсібінде ең аз болса да, жұмыс өтілі болуы керек. Одан да үлкен плюс- бұл басқаға жұмыс істеуде емес, стартаптарды іске қосуда тәжірибенің болуы. Егер топ мүшелері жобаларды көтерген болса, кәсіпкерлік рухына қаныққан олар оның не екенін түсінеді және осы арқылы оларға жаңа бизнесті бастау оңайырақ болады. Барлық топ мүшелерінің алдыңғы стартаптарда оң және теріс тәжірибесі болғаны одан да жақсы. Сәтсіз стартапты бастау тәжірибесі жаман емес, жақсы. Команданың түйіндемесінде сәтсіз және жабық стартаптардың болуы команданың күйзеліске ұшырағанын және онымен қалай күресуге болатынын білдіреді.
Психологиялық рөлдердің таралуы
Келесі аспект- рөлдерді бөлу, атап айтқанда топтағы психологиялық рөлдер. Бұл мәселені түсінудің ең жақсы нұсқаулығы- Итжак Адизестің «Идеальный руководитель: Почему им нельзя стать и что из этого следует» кітабы. Онда кәсіпкер, өндіруші, ұйымдастырушы, коммуникатор сияқты рөлдер сипатталған. Егер командада осы төрт функцияны орындайтын адамдар болса, онда бұл жақсы белгі. Команда психологиялық тұрғыдан тұрақты және теңдестірілген болуы мүмкін.
Кәсіби рөлдерді бөлу.
Бұдан кейін командадағы кәсіби рөлдерді бөлу туралы айтылмақ. Көбінесе стартапты бастау үшін университеттің сол факультетінен курстас достар қосылады. Бұл жердегі қауіп олардың бір саладағы әріптестер мен мамандар ретінде командада бірдей кәсіби рөл атқара бастауында. Мысалы, барлық үш фаундер- бағдарламашылар немесе үшеуі – маркетологтар және т.б. Олар бір жұмысты бір-біріне бөлмей-ақ орындайды. Бұл сәтсіз жағдай болмақ.
Командада рөлдердің нақты бөлінуі керек және әркім өз жұмысын жақсы орындауы керек. Мен стартап командасында осындай минималды құзыреттер жиынтығын атап өтемін: маркетолог, өнімгер, қаржыгер. Мен командадағы жетекші рөлді маркетологқа немесе сатушыға беруді жөн көремін, ол клиенттердің қажеттіліктерін анықтап, оларға идеяны сата алады, содан кейін өнімді сату кезегі келеді. Әрі қарай, командада өнімгер немесе өнім менеджері болуы керек. Егер бұл IT компаниясы болса, онда ол бағдарламашы немесе сәулетші болуы керек, яғни тұтынушылардың талаптары мен үміттерін тамаша қанағаттандыратын өнімді жасау процесін іс жүзінде жасай алатын немесе басқара алатын адам. Сұраныс, өз кезегінде, нарықтан командаға маркетолог әкеледі, сондықтан бәрі одан басталады. Ақырында, стартапқа қатысуы керек үшінші адам-қаржыгер, идеяны бизнеске айналдыра алатын адам, яғни шығындарды, кірістерді, пайданы, CAC, LTV, бірлік экономикасын есептеп, идеяның пайдалы немесе пайдасыз болатындығын айта алады. Дәл осы құзыреттілік стартапта жиі зардап шегеді. Команда керемет өнім жасай алады, бірақ қаржыны есептей алмау кез-келген арманды бұзуы мүмкін.
Компаниядағы үлестерді бөлу.
Стартап-команданың жетілуін және үлкен болашаққа дайындығын бағалаудың тағы бір критерийі- компаниядағы үлестерді бөлу. Тәжірибелі инвесторлар команданың үлестерін анық емес немесе күдікті түрде біркелкі бөлінуінен команданың ішінде ашық әңгіменің әлі болмағандығын білдіреді.
Мүмкін, топ мүшелері әлі күнге дейін бауырластық, теңдік туралы романтикалық иллюзияларда өмір сүреді, олар әрқашан бір үлкен отбасы сияқты болатындығы жайлы ойлайды. Нақты өмірде мұндай модель ұзаққа созылмайды. Сірә, жанжал кейінге ауысуы мүмкін. Үлестердің келісілмеген, интуитивті бөлінуімен болашақта қақтығысқа айналатын өзара наразылық пайда болады.
Адамдар бірдей қуат пен мотивация деңгейіне ие емес, өйткені біреу әрқашан жалпы жобаға көп уақыт пен күш, ал біреу аз күш жұмсайды. Тең емес күш-жігермен команданың барлық мүшелері бірдей үлестерге ие болады және сол қақтығысты тудырады. Бұған жол бермеу үшін ашығымен команданың әр мүшесінен қандай үлес күтуге болатындығы және әркімнің өз үлесіне сәйкес келетін нәтиже алатыны туралы келісу маңызды. Ең дұрысы – вестингті қолдану.
COMMENTS