Асыраушылар немесе жаулар?

Бүгін дәріхананың қожайыны досым хабарласты. Жылап қала жаздаған ол бұрын бірнеше жүз мың теңге тұратын дәрі-дәрмек сатып алғанын, жақында денсаулық сақтау министрінің ең жоғары баға туралы бұйрығы шыққанын, енді досым көптеген дәрілерді құнынан төмен сатуға мәжбүр екенін айтады.
Мысалы, ол дәріні 1000 теңгеге сатып алып, 200 теңгеге бағалап, оны 1200-ге сатқысы келді, бірақ министрдің бұйрығымен бұл дәріні ең көбі 700 теңгеге сатуға рұқсат етілген.
– Айтыңызшы, мұндай елде қалай бизнес жасауға болады? – деп сұрайды досым, – Бұл мемлекет емес, әлдебір қарақшы ғой! Ойын ережелерін кез келген уақытта, ретроактивті түрде өзгертеді! Енді тіпті жылаған күннің өзінде, тіпті шағымдансаңыз да – бұл пайдасыз. Мен шығынға ұшыраймын, тіпті бизнесті жауып тастауым мүмкін. Қалай ойлайсыз, бұл министрлікте мені ойлайтындар бар ма? Әлде үкіметте ме? Олар менің күйрегенімді де байқамайды! Олар үшін мен статистиканың бірі ғанамын.
Әңгімелесушінің дауысы үзілді. Ол толқуын басу үшін бірнеше секунд үзіліс жасады.
«Маған айтыңызшы, – деп жалғастырды ол, сәл тынышталып, – сіз Еуропаның, Американың барлық жерлеріне көп саяхаттайсыз. Сіз мемлекет дәрі-дәрмекке, азық-түлікке немесе басқа нәрсеге шекті баға белгілегенін көрдіңіз бе?
«Шынымды айтсам, мен бұл туралы естіген емеспін» деп мойындадым.— Әдетте, олар кедейлерге көмектескісі келсе, оларға арнайы субсидия береді, яғни азық-түлік немесе дәрі-дәрмек сатып алу үшін жәрдемақы береді, бірақ жеке кәсіпкерлерді бағаны төмендетуге мәжбүрлемейді.

• Дәл осы! – деп телефонға қуанып айғайлайды досым, оның да қолынан келіп, біздің елде де солай істей алатынымдай, – неге бәріне бағаны ұстап тұру керек? Өйткені, қазір кедей де, бай да арзандатылған бағамен дәрі-дәрмек сатып алатын болады. Неліктен сатушылар есебінен байларға көмектесу керек? Бұл ақымақтық! Ал жалпы, бағаны бақылау не үшін қажет? Бізде мұндай бәсекелестік: әр бұрышта дәріхана бар. Арамызда бағаны күтпеген жерден өсіретіндер бар ма? Әрине жоқ. Ең бастысы, көтерме саудагерлер келіспей, бағаны ұстамаса болғаны. Олардың саны көп емес. Сондықтан олар келісе алады. Бірақ біз – жүздеген жеке дәріханалар – ешқашан келіспейміз.
  Осылайша мемлекет көмектесіп, қамқорлық көрсетуі тиіс шағын және орта бизнестің типтік өкілі, кәсіпкер жарты сағат бойы менің кеудешеме жылап отырды. Дәл осылар, шағын дүкендердің, дәмханалардың, қонақүйлердің, техникалық қызмет көрсету станцияларының, дәріханалардың және т.б. иелері ел экономикасын алға жылжытатын көптеген түрлі-түсті бизнес массасын құрайды. Ал оларды қоғам жаудың денесіне паразит болғандай тұншықтырып жатыр.
  Ендеше, біздің асыраушымыз кім, жауымыз кім?