Таяуда бір кәсіпкермен әңгімелесіп, біраз қызық дүние естідім.

           – Мен мемлекетке барлық салықтардыы төлеуге дайынмын. Біздің салықтар соншалықты жоғары да емес. Бірақ бір шартым бар: салықтарды барлығы төлеу қажет. Мен бұны еліме қатты жаным ашығандықтан емес, қара басымның қамымен айтып отырмын. Мен салықты толық төлеп, ал менің бәсекелестерім төлмесе, осы …

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылық министрлігінің ішкі нұсқамаларының біреуі  :

Құрметті әріптестер.

Мемлекеттік қызметкердің атағы бізге ерекше жауапкершілік міндеттейді. Мемлкетке қызмет ету деген халыққа қызмет ету деген мәнді білдіреді. Біз – халықтың қызметшілеріміз. Біз халыққа бағынамыз және оның салықтарына өмір сүреміз. 

Бұл біздің күнделікті жұмысымызда нені білдіреді?

Біз өзіміздің қызметтік жағдайымызды жеке мүдделерімізге пайдаланбауымыз керек. 

Онымен байланысты билік пен мүмкіндіктер қызықтырып …

        Кремльдің сойылын соғатын апарат құралдары Әлемдік допингке қарсы агенттік (WADA) кейбір американдық спортшыларға (мысалы, апалы-сіңілілі Вильямстарға) тиым салынған препараттарды қолдануға рұқсат бергені жөнінде жарыса жазды. Бұл масқараның ашылуына «Fancy Bears» хакерлер тобының сіңрген еңбегі ұшан-теңіз екен.

        Енді мәселенің анық-қанығын барлайық.

        WADA жасырын әрекет етуге бармайтын ұйым. Кей препараттарды …

         – Марат аға неге сіз ескі өлеңдерді тыңдайсыз? Олардың несі жақсы?  Олардың мағынасын да түсінбеймін. 

         – Тыңдап көр інім. Егер түсінбесең түсіндіремін. 
          Міне, орыс өлеңін тыңдап көр: «Жең ұшынан жалғасқан жемқорлық, орға жығады» (Круговая порука мажет, как копоть). Міне сен жақында ғана мемлекеттік жұмысқа тұрдың. Əріптестеріңнің бірі өз қызметін асыра пайдаланып,өз басына қажеттіні жасайды …

Жақын бір елде блогерге орта білім саласында біраз жыл еңбек еткен ескі жолдасы жолығыпты. Мектептегі оқушының қазасы жайлы блогердің жазбасын оқыған екен. Жолдасы терең күрсініп алып, әңгімесін бастады:

– Мәселе директорлардың мектептегі оқыс оқиғалар жайлы жасыратындығында емес. Тереңірек қазу керек, балық басынан шіриді демекші, директорлардың өзі бар бәленің басы болып тұр. Олар бұл қызметке қалай қол жеткізетінін білесің бе? Айтпаса …

Мемлекет құрылымында соттар өте маңызды рөл атқарады. Соттар әділ шешім шығармаса, азаматтар мемлекетке деген сенімін жоғалтады. Мемлекетке сенбейтін азаматтар заңға, мемлекеттік органдарға бағынуды тоқтатып, әділетке жетудің құқықтық емес жолдарын іздей бастайды.

Арыз жазу, істерді қарау, шешімдер мен үкімдер шығару процедуралары қарапайым, түсінікті және, ең маңыздысы, әділ болу қажет. Соттың кез келген шешімін халықтың басым көпшілігі әділ деп қабылдағаны жөн. Соттың …

     Қазақстандық нотариалдық жүйеде қызық жағдайлар орын алуда.

     «Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ («ҰАТ») «Біріңғай нотариалдық ақпараттық жүйе» («БНАЖ») деп аталатын ақпараттық жүйені құрастырған. БНАЖ елдегі барлық нотариустардың әрекеттері жайлы ақпаратты жинақтайды. Нотариустар басқа нотариустардың әрекеттері және Қазақстанның азаматтары мен ұйымдары жайлы ақпаратты да осы жүйеден алады. Өте ыңғайлы әрі қажет бағдарлама.

     Бірақ… БНАЖ жүйесін пайдалану …

             Былтыр жазда Францияда бір орыс эмигрантымен таныстым. Есімі – Сергей, жасы 50 асқан, ауқатты адам. Бірақ Франция азаматтығын алмақшы.

            – Қоныс аударуыңыздың себебі неде?, – деп сұрадым.

            – Былай ғой, Марат, қазір мен сияқты бизнесмендерге Ресейде тұру мүмкін емес. Жағдай тым қиындап …

Қазақстандық кеденді сыбайлас жемқорлық жанжалдары жиі дүрліктіреді.

Менің ойымша, бұл жеке адамдардың емес, жалпы жүйенің мәселесі.

Қандай да бір лауазымға кімді тағайындаса да, белгілі бір  уақыттан кейін қылмыстық іске араласып немесе өзінің схемасын құрады.

Мәселенің түп-тамыры мемлекеттің саяси жүйесінде.

Сыбайлас жемқорлық демократиялық емес авторитарлық режимде кең орын алады.  

Авторитарлық құрылымда шенеуніктер сайлаушылардан емес, жоғарыда тұрған шенеунікке тәуелді, оларға ашық …

Менің бұрыңғы әріптестерімнің, мемлекеттік қызметкерлердің арасында өздерінің борыштарын адал ниетпен орындайтын адамдар көп. Қызметте олар тек қана істің мүдделері туралы ойлайды. Оларды мен «мемлекеттікшілер» деп атаймын. Осындай адамдармен достық пен  олардың құрметтеулерін қадірлеймін.  

Басқа, мемлекеттік қызметке табыс көзі ретінде қарайтын,  шенеуніктер де бар. Жұмыста көп уақытын олар өздерінің қызығушылықтарымен алаңдаушылықта болады.  Олар әріптестеріне туысна мемлекеттік тапсырыс алу, танысын жұмысқа …