Стартап командасын бағалау. 2 бөлім

Даусыз көшбасшының болуы.
Команданың жетілуі мен тұрақтылығын бағалаудың маңызды критерийі – артықшылығы ешкіммен дауласпайтын айқын көшбасшының болуы. Командада екі, тіпті үш адам өздерін тең құқылы басшылар деп санайтындарын жиі байқауға болады. Менің тәжірибем бойынша кейін бұл жерде қақтығыс болады. Басшылардың пікірлері екіге бөлінетін жағдай туындайтыны сөзсіз, өйткені олардың үлестері тең болғандықтан, мысалы, көк немесе қызыл түймені жасау сияқты қарапайым нәрселер туралы пікірталастар бірнеше сағаттық нәтижесіз пікірталастарға әкелуі мүмкін. Танылған көшбасшының соңғы сөзі дау-дамайға нүкте қойып, әрі қарай жүруге мүмкіндік бергенде стартап тезірек дамиды.
Команда мүшелері әлі де бауырластық, теңдік туралы романтикалық иллюзияларда өмір сүріп, әрқашан бір үлкен отбасы сияқты болады деп ойлайды. Нақты өмірде мұндай модель ұзаққа созылмас. Сірә, жанжал жай ғана кейінге қалады.
Әлбетте, көшбасшы диктатор болмауы керек, жұмыс демократия қағидаттарына негізделгені дұрыс. Барлық маңызды мәселелер ашық талқыланып, команданың әр мүшесі өз көзқарасын білдіріп, оны дәлелдермен негіздей алуы, ешкім принциптің соңына дейін тұрамауы, серіктестердің логикалық және негізделген дәлелдеріне ашық болуы маңызд
Команданың бірлігі.
Мен бірнеше рет белгілі бір мәселелерді талқылау кезінде, тіпті инвесторлармен келіссөздер кезінде топ мүшелерінің өзара пікірталасқа түсуін, дауласуын байқаған болатынмын. Бұл дабыл белгісі, ол командада дұрыс қарым-қатынас орнатылмағанын, оларға ортақ іс үшін бірлік жетіспейтіндігінін көрінісі.
Ұжым шындықты анықтаған кезде дауласа алады, бірақ инвесторларға немесе кез-келген басқа үшінші тұлғаларға келгенде топ мүшелері біртұтас болып, бір-біріне қолдау көрсетіп, біртұтас майдан ретінде әрекет етіп, команданың әр мүшесі қажет болған жағдайда екіншісінің кінәсі мен жауапкершілігін өз мойнына алуға дайын болуы керек. Біртұтас тату ұжым басқалардан әлдеқайда алысқа бара алады.
Адамгершілік қасиеттері.
Стартап командасын бағалаудың тағы бір маңызды критерийі- оның мүшелерінің моральдық қасиеттері. Мен, тіпті, бұл затты бірінші орынға қояр едім. Моральдық қасиеттер, ең алдымен, әдептілікті білдіреді, яғни айналадағы адамдарға, бір-біріне, серіктестер мен инвесторларға қатысты зұлымдық жасай алмау қасиеті.
Тәртіптіліктен кейін адалдық келеді. Өзара команда ішінде де, инвесторлармен, серіктестермен, тұтынушылармен адал болу маңызды. Жобаның тұсаукесерінде стартаперлер инвесторларға шындықты әрқилы әдемілеуге тырысатын жағдайлар жиі кездеседі, олар шын мәнінде жоқ нәрсені айтады. Бұл дабыл белгісі. Стартаперлер болашақта инвесторларға өтірік айтуды жалғастырады: инвестордың ақшасына қатысты, жобаны іске асыруға қатысты және т.б. мұндай балалар сенімді серіктес бола алмайды. Мен сізге құжаттарда немесе сөздерінде өтірік анықталған командаға тоқталмауға кеңес беремін.
Тағы бір моральдық қасиет – ашықтық. Мұнда мен өзіме субъективтілікке жол беремін, себебі бұл менің мемлекеттік құрылымдарда да, жеке компанияларда да адамдармен ұзақ жылдар бойы жұмыс істегендегі жеке бақылауым. Адам әлеуметтік желілерде өз парақшаларын ашық жүргізгенде, өз пікірлерін жариялап, ойларымен бөлісуі мен үшін жақсы белгі. Мұндай адамдар өте сирек дөрекі және опасыз болады.
Адамның маңызды моральдық қасиетітерінің бірін толеранттылық, яғни басқалардың пікіріне ашықтық деп білемін. Егер адам өз пікірінен басқа біреудің пікірін қабылдайтын болса, онда ол сынауды ашуланбай қабылдай алады. Өзін–өзі жетілдіру үшін кері байланыс пен сынды қолдана білу стартаптар үшін пайдалы дағды болмақ.
Көбінесе сыпайы, мейірімді адамдар табысқа жетеді, ұзақ мерзімді берік серіктестік құрып, тұтынушылармен байланыс орната алады және өз командасында келісе алады.
Стартапер үшін адамгершілік, ізгі ниет, қарым-қатынас және байланыс орнату қабілеті сияқты қасиеттер де өте маңызды. Мұның бәрі адамдарға эмпатиялық көзқарас, олардың қажеттіліктерін тыңдауға дайын болу қабілеті арқылы жүзеге асырылады. Иә, тарихта табысты стартаптың фаундері интроверт немесе коммуникативті емес адам болған көптеген мысалдар бар. Жағымсыз көшбасшыларға көбінесе әйгілі Стив Джобс пен Марк Цукерберг кіреді. Алайда, бұл ережені растайтын ерекшелік.
Мотивация деңгейі.
Стартап- бұл барлық жан-тәнімен, уақытымен және күшімен инвестициялау қажет бизнес. Топ мүшелері өз жобаларын хобби, олардың негізгі жұмысына қосымша, жай ғана қызықты әрекет ретінде қарастырғанда табысқа жету мүмкіндігі айтарлықтай төмендейді. Кем дегенде орта мерзімді перспективада стартапер өз жобасымен күндіз-түні өмір сүріп, тыныс алуы керек, мансаптық жоспарларын, өмірлік мақсаттарын осы мақсатпен байланыстыруы керек.
Қызығушылық.
Алдыңғы тармақтан бастап команданың барлық мүшелері өздерінің тұрақты жұмыс орындарын тастап, таңертеңнен кешке дейін тек стартаппен айналысып, гараждың бір жерінде жабылып, күні бойы стартаппен жұмыс істеп, ешқайда кетпеуі керек деген түсінік қалыптасқан шығар. Бастамас бұрын топ мүшелерінде бұрынғы өмір сүру деңгейін қалыпты ұстап тұру және отбасы мен жақындарының қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін белгілі бір уақыт кезеңіне қаржылық жастық жасалуы керек. Алайда, бұл сирек кездеседі, көбінесе стартаппен жұмыс негізгі жұмыстан бос уақыт кезінде жүреді. Негізінде, бұл стартап өзінің өміршеңдігін растамайынша және топ мүшелері оған толық назар аудара алмайынша рұқсат етіледі. Сонымен қатар, топ мүшелерінің стартаппен жұмыс істеуге қатысуын объективті бағалау маңызды, яғни негізгі жұмыспен бірге жобаға қанша уақыт бөлетіндігі бойынша.
Жауапкершілік.
Стартап командасы мүшелерінің жауапкершілігі алғашқы екі келіссөзде анықталады. Егер екінші кездесуге команда бірінші кездесуде болған барлық келіскен тапсырмаларды орындаса (қайта жасау, аяқтау, бір затты қосу, ақпаратты ұсыну және т.б.), топ мүшелері уақтылы келіп немесе сәл ертерек келіп, кездесулерге өздері дайындалып, жиналса, онда болашақта осындай балалармен жұмыс істеу ыңғайлы болады. Өзара міндеттемелерді орындау стартаппен жұмыс істеу процесін болжамды және басқаруға мүмкін етеді.
Ұтқырлық.
Өзгерістерге дайындық- стартапердің маңызды қасиеттерінің бірі. Стартап ұғымының өзі әлі тұрақсыз үлгі мен алгоритм бойынша жұмыс істеуді білдіреді. Стартап- бұл үздіксіз эксперименттер және гипотезаларды шексіз тексеру. Стартапер ұтқыр және бейімді, өнімді нарықтың өзгеретін жағдайларына тез қалпына келтіре біле алуы; тәсілдерді, жұмыс схемасын өзгерте алуы:, әрдайым жалпы өзгерістерге дайын болуы керек.