Мен өзімнің венчурлық тәжірибемде стартап-құрылтайшылар екі нәрсені шатастыратын жағдайға тап болдым: инвесторды компанияға салымы және инвесторға компанияның өз үлесін сатуы.
Бұл екеуінің айырмашылығы неде?
Инвестор компанияға ақша салған кезде бұл ақша компанияның меншігіне айналады және ол ақшаны жобаны дамытуға жұмсайды. Компанияның жарғылық капиталы және сәйкесінше компанияның өзіндік құны артады.
Мысалы, компанияның жарғылық капиталы 9 млн. теңге болды, ал үлестің 100% – ы стартаптың негізін қалаушыға тиесілі болды. Инвестор Стартапқа 1 млн. теңге салғанда, компанияның жарғылық капиталы 10 млн. теңгеге айналады, ал компаниядағы үлестер келесідей бөлінеді: 90% стартаперге, ал 10% – инвесторға.
Бұл классикалық жағдай.
Тағы бір жағдай бар. Кейде стартап қаржылық қиындықтарға тап болады және, бір жерде өмір сүріп, бірдеңе жеу үшін және бай болғанға дейін өзіне біраз ақша алғысы келеді делік. Бұл жағдайда стартап инвесторға компаниядағы үлесінің бір бөлігін сатады. Бұл ақша компанияға емес, жеке стартаперге кетеді. Осыдан кейін компания бай болмайды. Стартапердің өзі бай болады.
Стартапты құру кезінде құрылтайшы оған 10 млн. теңге салды делік. Оның компаниядағы 100% үлесі бар. Кейінірек ол осы үлестің 10% -ы инвесторға сатуға шешім қабылдады. Мұндай мәміле жасалғаннан кейін компанияның жарғылық капиталы өзгеріссіз қалады- 10 млн. теңге, ал компаниядағы үлестер былайша бөлінеді: 90% – ы құрылтайшыға, ал 10% – ы инвесторға. Бұл ретте инвестор стартапердің үлесі үшін ақша төлейді. Демек, компания бұл ақшаны өз дамуына алмайды.
Бұл кейбір стартапшылар түсінбейтін айырмашылық, олар ойланбастан келіссөздерде екі фразаны да оңай қолданады: «мен инвесторға өз үлесімнің бір бөлігін сатуға дайынмын» және «мен стартапқа инвестиция тартамын».

Comments: 0