Серік пен Берікке кластастарға Жаңа жылғы сыйлықтарды қағазқапшықтарға бөліп салуды тапсырды.

Олар екеуі бос сынып бөлмесінде отыр және кәмпиттерді, шоколадтарды, печеньені, мандариндерді үлестіріп жатыр.

Кенеттен Берік, Серіктің әрекетін байқап, жымыңдап көзін сығырайтып, сұрады: 

– Ал мұнау қағазқапшық кімдікі?

– Менікі, – деп жауап береді Серік, жұмысын жалғастыра береді.

Беріктің көзі жымыңдағаннан аң-таң болып қалды.

– Алайда сен онда бұзылған мандарин …

      Негізінде тәуелсіз баспасөз ешқашан болмайды.

      Кез-келген басылымда содан тәуелді болатын өзіндік меншік иесі болады. Әрине, бұл басылым өз иесінің мүдделеріне қарсы шықпайды.

      Алайда жалпы мемлекетте тәуелсіз баспасөз әбден болуы мүмкін.

      Ол үшін әртүрлі адамдардан тәуелді болатын көптеген басылымдар болуы керек. Сонда бір басылым бір адамдарды сынға алып, екініші …

Бір кездерде күзет қызметі тек қана милицияның айрықша құзыреті болғаны әлі есімде. Ол кезде оны бәсекелік ортаға бере салу таңғажайып болып көрінетін. Ал бүгін біз бәріміз жекеше күзет қызметтерінің көптілігіне және біздің айналамызда атқарған әжептәуір жұмыстарына үйреніп қалдық. Дәл солайша жекеше детективтік қызметті қазіргі күні көптеген адамдар сақтықпен қабылдайды.  

Менің ойымша, одан қорықпау керек.

Экономикаға мемлекеттің қатысуын әрі қарай …

Үнемі өзімнің балаларыма сендіру өнерді ие болу қаншалықты маңызды екенін айттым.

Сен кім екендігіңнің оқасы жоқ: кәсіпкер, саясаткер, мұғалім, бағдарламашы. Кез келген жағдайда қисынды, сендіріп және ұғынықты сөйлеу дағдылары өмірде өте көмектеседі. 

Ол үшін көп оқу және сөйлеу қажет.

Әрбір отбасылық кешкі асымызды дерлік мен пікірталас-клубқа айналдырамын. Ұлымды (ал қызым келгенде – оны) әртүрлі сұрақтар бойынша өзінің көзқарасын дәлелдеуді сұраймын, …

Менің қарулас достарымның кейбіреуі Кеңес армиясының Күнін шетқақпайлауға шақырады.

Не айтуға болады?

Меніңше, бұл дұрыс емес.

Иә, бұл ғайып болған армияның мейрамы. Иә, бұндай мемлекет қазір жоқ та. Мұнда не тұр? Біз онда өмір сүрдік қой! Біз ең жақсы екі жылымызды өзіміз тұрған және сенген еліміздің армиясына бердік.  

Сіздердің ойларыңыз қандай екендігін білмеймін, ал өзім ештеңеден ұялмаймын. Мен борышымды адал …

– Иә, не істейміз енді? Олар саған қанша қарыз?

– Саған сияқты, үш ай үшін.

– Біз күні-түні оларға құлдық еттік, сол жын соққан бағдарламаны жаздық, асықтық! Ал олар бізді балақайларды сияқты алдап кетті! Доңыздар емес деп айтуға болады ма, а?

– Олар министрлік ауыр жағдайға тап қылды деп айтты ғой. Бюджеттен қаражат бөлмепті.

– Сонда не? Біз не істеуіміз …

Бүгін анам бізге қонаққа келіп, кезекті бір қадис айтып берді (ол кісі мұсылман, қажы):

Мұхаммед Пайғамбар өзінің соңғы жылдарын өткізген Медина қаласының базарында бір соқыр яһуди-қария қайыр сұрап жүреді екен. Ол Ислам дінін және де мұсылмандарды жек көріпті. Әр күн сайын ол осы жаңа дінді балағаттап, қала тұрғындарын оған кірмеуге шақырған екен. Дәл осылайша үнемі күн сайын осы қарияға Мұхаммед …

Біздің сыныбымызда бір бұзақы және де сотқар бала болғаны есімде. Ол жақсы оқитындарды және белсенділерді ұнатпайтын. Осының салдарынан біз жиі-жиі төбелесетінбіз. Сол кездерде мен ойлайтынмын: «Әй, оны басқа сыныпқа немесе басқа мектепке ауыстырса ғой, қандай тамаша болушы еді». Меніңше, дәп осы менің мәселемді біржолата шешіп тастайтын сияқты болды. Бірақ оны ешқайда ауыстырмады, сондықтан осы мәселемен, өзіме ұнамсыз адамменен қатар өмір …

Біз достарымызбен жастау болған кездеррмізде бір-бірлерімізді отбасыларымызбен бірге жиі мейрамханаға шақырып тұрғандарымыз есімде. Бірлесіп тамақ ішу жақындатады, сырластық әңгімелерге тартады.

Бірақ әр жолы отырыстардан кейін бізде «Мен төлеймін!» деген қазақ ұлттық ойыны басталатын. Біз тұс-тұстан шотты бірінші даяшыдан, одан кейін бір-бірімізден жұлып алатынбыз және де кең пейілді түрде ол бойынша төлейтінбіз. Шотты жұлып алып, ол бойынша барлығы үшін ақша төлейтін …

Менің екі досым бар. Екеуі де заңгер. Екеуі де сауатты. Бірақ өмірге деген көзқарастары мүлде әртүрлі.

Біреуі – құқықтық іліктер бойынша шебер маман. Әр заңда ол спорттық құмарлықпен кемістіктерді тауып алады да өктемдік түрде оларды жолдастарына көрсетіп, айтады: «Ал сендер не, әлі күнге шейін бұл заңды сақтайсыңдар ма?  Әй, ашық ауыздарым-ай! Ал мен болсам, оған көптен бері пысқырмаймын да, өйткені …