Егер шенеунік жеке меншік компанияларға заң шеңберінде және ақысыз көмек көрсетсе, бұл дұрыс. Егер де ол бір жеке алынған фирма үшін тиістіден тыс бірдеңе істесе, ақысыз болса да, ол дұрыс болмайды.

Мысалы, мен мемлекеттік қызметте болғанымда, таныстар маған жиі мемлекеттік сатып алу конкурстарында жеңіп шығуға көмек көрсету туралы сұраулармен жүгінетін. Мен оны дәл сол сәтте қабыл алмайтынмын және тіпті осы …

Ешқашан ешкімнен ештеңе сұрамаңыз – тек қана ұсыныңыз.

Адамдардың бәрі – өзімшіл және тек өздерінің пайдалары туралы ойлайды.  Бұл аксиома. Осы жағдайға шыну, келіспеу, адамдарды өзгертуге тырысу құр бекер. Тек есте сақтаңыз.

Мысалы, «Мені жұмысқа алыңызшы. Мен бір жыл бойы жұмыссыз отырмын. Ақшам бітіп қалды. Пәтер үшін төлей алмаймын» делік. Бұл сіздің жеке мәселеңіз, және де ықтимал жұмыс берушіңізге мүлдем …

Жаңа сыпырғыш жаңаша сыпырады деп айтылады, немесе «жаңа қан жіберу» деген ұғыным бар.

Әрине, бұл қалыптасқан сөздерде мәні бар. Әр ұжымда жаңартулар болып отыру қажет, керісінше – тоқырауға тап болармыз.

Бірақ бұл құбылыстың басқа да шегі бар ғой.

Жаңа ұжымға келген бетімде істің жайын қарастыра бастағанымда, менің бірінші ойым осындай болатұғын: «Қандай сұмдық! Қалайша бәрі салақ жүргізілген!».

Іске сыбанып кірісіп …

Сөздің бостандығы жөнінде айтқанда, екі нәрсені ажырату өте маңызды болады: деректер мен ой-пікірлерді.

Деректер дегеніміз – ол шынында орын алған оқиғалар. 

Ой-пікірлер – жеке адамның әр түрлі құбылыстар жөніндегі субъективтік пікірі.

 Сөздің бостандығы өзіңінің пікірін білдіруге мүмкіндігін болу, бірақ деректерді міндетті түрде дәлелдеу міндетінің болуы деген мағынаны білдіреді.

Мысалы, әр адам оған басқа кісі ұнамайтынын немесе біреуді ақылды, ақымақ, мейірімді, …

        Жауапты сөз еркіндігі – сен барлығын да айта аласың, бірақ саған ғайбат сөздер үшін жауапкершілік көтеруге тура келеді.

        Толық сөз еркіндігі – сен кез-келген нәрсені, тіпті ғайбат сөздерді де айта аласың, егер жалған сөздерді айтып жатсаң, онда сен өз беделіңнен айырыласың және айналадағылардың сенімін жоғалтасың.

         Жас және дамып …

           Карл Маркстың «олигархиялық капитализм – билік пен капиталдың қосылуы» дегені есіңізде болар. Кейде осының белгілерін бізде де байқаймын. Ірі бизнесмендер әкімдермен тығыз қарым-қатынаста болып, бір уақытта өз шарттарын қоя бастайды, тіпті аудан әкімдерінің орындарына сенімді адамдарын тағайындап, қалаған бағыттарына жол салуды қаржыландырады, жылдан жылға мемлекеттік тапсырысты ұтып алады, сот үкімдеріне ықпал етеді, ақыры жеке көліктеріне …

Шеруді қуып таратуда және жаппай тәртіпсіздікті болдырмауда еуропалық елдердегі полицейлер журналисттерге тиіспейтініне назар аудардым.   

Менің ойымша, дәл осылай болу қажет. 

Полиция өзінің жұмысын адал және кәсіпқой орындаса, оған камералардан, яғни жұртшылықтан жасыратын ештеңе жоқ.  Егер полицейлік тас лақтырып, автокөліктердің және көрмелердің әйнектерін шаққан бұзақының қолдарын қайырса, ол дұрыс істейді. Ол өзінің міндетін орындайды – бізді осы бұзақылардан қорғайды және …